10. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius

10. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius
„Gdzie są rymy?”
13–18 maja 2025
Wrocław (Proza | Wrocławski Dom Literatury)

Program Festiwalu: https://silesius.wroclaw.pl/festiwal/program/

We wtorek 13 maja oficjalnie wystartuje jubileuszowa 10. edycja Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius (nieoficjalnie nawet dwa dni wcześniej). Tradycyjnie odbywająca się we Wrocławiu Mieście Literatury UNESCO, organizowana przez Wrocławski Dom Literatury, z główną sceną w postaci klubu Proza. I pod hasłem „Gdzie są rymy?” (które objaśniamy nieco dalej). Stąd wszystkie osoby zainteresowane poezją (i te nie do końca, ale jej ciekawe) zapraszamy w tych dniach do stolicy Dolnego Śląska. Przygotowaliśmy dla was głośne czytania wierszy, premiery książkowe, debaty, warsztaty i wydarzenia, gdzie muzyka utworom lirycznym towarzyszy bądź je uzupełnia. A przede wszystkim bardzo dużo rozmów. Spotkacie u nas osoby, które na scenie poetyckiej są od dawna albo nieco krócej, ale zaprosimy też tych, którzy dopiero w tym świecie chcą zaistnieć. Starczy miejsca dla wszystkich! Wierzymy w inkluzywną naturę poezji.
▪️
Dziesiąta edycja. A co było wcześniej? Oczekiwania. Nadzieje. Wypatrywanie gwałtownego wstrząsu poetyckiego, który wywróci zastały porządek i sprawi, że czytanie poezji – rzecz niszowa, momentami wstydliwa – przeistoczy się w powszechny proces aktywizacji mas społecznych. Byłoby to coś niesamowitego. I nie tracimy nadziei, że się wydarzy. A może nawet już się dzieje, ale bardziej sposobem ewolucyjnym niż rewolucyjnym. Wszak dopiero kilka miesięcy temu spanikowani prozaicy, autorki i autorzy książek, od których uginają się półki domowych bibliotek, wołali „ratunku, nominują poezję!”. Tak było w okolicach finału nagrody Nike, która ostatecznie przypadła w udziale poetce Urszuli Kozioł (tak się składa, że mającej w dorobku Silesiusa). Ta, gdyby się tym akurat przejmowała, czułaby na karku oddech innych poetek i poetów: Andrzeja Sosnowskiego (też Silesiusem wyróżnionego, nawet podwójnie) i Marzanny Bogumiły Kielar (laureatki całokształtnego Silesiusa z roku 2024). Trzy książki poetyckie w finale najważniejszej, a na pewno najbardziej medialnej nagrody literackiej w Polsce? Toż to trąci wywróceniem stolika.
▪️
Takie momenty, gdy poezja znajduje się niemal w mainstreamie, oczywiście cieszą. Są potrzebne wszystkim osobom na jej rzecz działającym. Ale po dziesięciu latach organizacji Festiwalu jeszcze bardziej wierzymy w pracę organiczną; w sens wizyt w szkołach, gdzie od lat prowadzimy lekcje poetyckie i warsztaty; w kolejne edycje turniejów poetyckich, w trakcie których uczestniczki i uczestnicy przełamują swoje wewnętrzne bariery, by wyjść na scenę i przez kilka minut dzielić się ze światem (po ta setka osób na widowni to dla nich cały świat przecież) swoją wrażliwością. Z każdym rokiem jeszcze bardziej doceniamy takie momenty. Dołożymy starań, by w 2025 we Wrocławiu ich nie brakowało.
▪️
No dobrze, ale „gdzie są rymy?”
Zastanawialiście się, dlaczego współczesna poezja wygląda tak, a nie inaczej? Dlaczego dykcja miłoszowska jest reprezentowana nielicznie, dlaczego Tuwim nie może doczekać się swojego następcy, za to tak wiele poetek i poetów pisze Różewiczem? Pamiętacie ten moment w swoim życiu – a idziemy o zakład, że przechodził to każdy i każda – gdy nagle w któreś klasie szkoły, najpewniej podstawowej, podsunięto wam wiersz, a ten nijak nie przypominał chwytliwych rymowanek Jana Brzechwy, nie miał melodii charakterystycznej dla Juliana Tuwima? Co poczuliście? Może ktoś został z tym pytaniem w głowie po dziś dzień? Nie, nie będziemy rozmawiać o rymach. A przynajmniej nie tak od razu. Ale pytanie o rymy niech będzie pretekstem, wytrychem do pytania o poezję w ogóle. Jaka ona jest? Jaka może być? A może nawet jaka być powinna? Dalej: kto nam poezję opowiada, tłumaczy. Kogo o poezję można pytać. Tu pojawia się temat krytyki literackiej, tej samej, która ponoć jest w zaniku, która rzekomo przeniosła się do sieci, może nawet na TikToka. Dlatego zaprosimy osoby opowiadające nam poezję – niech podzielą się pomysłami na jej szerzenie. Dlatego przypomnimy takie postaci jak Tomasz Burek czy Jacek Łukasiewicz, którzy większość swoich długich żyć poświęcili poezji właśnie. I są jeszcze te podejrzane slamerki i slamerzy. Czy to w ogóle jest poezja? Czy poezja ich chce? Czy im na byciu chcianymi przez świat poezji zależy?
▪️
Wyobrażacie sobie sytuację, że książka poetycka wywołuje poruszenie? Inicjuje ogólnonarodową debatę? W Szwecji tak się wydarzyło za sprawą Marit Kapli i jej „Osebola”. Albo że za pisanie literatury grozi wam więzienie? To akurat Białoruś i przypadek Andreja Chadanowicza. W tym wszystkim jest poezja ukraińska – zupełnie osobna w ostatnich latach, w oczywisty sposób monotematyczna, którą nam w Polsce wspaniale przybliża Wydawnictwo Pogranicze. A jak odbieramy nad Wisłą twórczość Mahmuda Darwisza? Czy może przystępniejsza jest bliższa nam kulturowo Anne Carson? Te języki, książki, dykcje będą w maju wybrzmiewać we Wrocławiu. Ale sprawdzimy też, co słychać u Ewy Lipskiej i Jacka Podsiadły, o to, dlaczego wybierają prozę, zapytamy Krzysztofa Siwczyka i Urszulę Honek, nowe książki zaprezentują nam między innymi Małgorzata Lebda, Bianka Rolando, Konrad Góra, Ewa Jarocka, Zu Witkowska czy debiutujące Aga Zano i Maria Kwiecień. Stanisław Barańczak, drugi po Tadeuszu Różewiczu laureat Silesiusa za całokształt (2009), doczekał się w tym roku zbioru w serii Biblioteka Narodowa. Jak jego wiersze odbierane są 11 lat po śmierci autora? I jak wybrzmi czytana przez poetki i poetów twórczość Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej?
▪️
Każdego roku zdumiewają nas tak licznie pojawiające się nowe twarze podczas Turnieju jednego wiersza im. Rafała Wojaczka. Podobnie zdumieni bywają uczniowie, gdy do ich szkół wkraczają poetki i poeci, żywi i często zupełnie inni od tych z kart szkolnych podręczników. Kto wie, może zdumieni będą też młodzi ludzie, którym w ramach warsztatów Jakub Skurtys będzie objaśniał, o co chodzi w pisaniu o poezji? Jednego jesteśmy pewni – nic nie przebije ubiegłorocznego zdumienia Małgorzaty Lebdy i Jakuba Kornhausera, których drużyna sromotnie poległa w potyczkach w bule. Chyba że w tym roku ten niechlubny wyczyn powtórzą. Szanse na to są!
▪️
I na koniec muzyka. Akcentami muzycznymi tegoroczny Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius otworzymy i zamkniemy, a i w środku coś się pojawi. Zagra zespół Ślina, będzie Mikołaj Trzaska, zespół Wymysajuci Wydy i liczna reprezentacja zdolnych młodych ludzi z Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, którzy wracają z projektem Poetica Electronica. Taki to mamy plan na nasz jubileusz!
▪️

—————————————
🔸Organizatorem 10. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius jest Wrocławski Dom Literatury
🔸 Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury