Bruno Schulz. Festiwal 2025

W dniach 14–19 października już po raz kolejny spotkamy się we Wrocławiu w ramach Bruno Schulz. Festiwalu. Osoby czytające literaturę, gotowe o literaturze rozmawiać, dyskutować, spierać się o nią, ale też te, którym wystarcza przysłuchiwanie się takim dyskusjom – wszystkich zapraszamy do Prozy, klubu Wrocławskiego Domu Literatury, miejsca, które w tym roku będzie główną sceną naszego festiwalu. Z jednej strony proponujemy wam ucieczkę od spraw doraźnych w świat literatury. Niech nasz festiwal na te kilka dni stanie się dla was azylem, w którym czas płynie trochę inaczej, a chwil do namysłu i refleksji jest nieco więcej. Nie będziemy pędzić z prędkością scrollowanego Instagrama, nie podejmiemy próby nadążenia za tiktokowymi trendami. Z drugiej strony literatura odmierza przecież tętno współczesności, stanowi barometr nastrojów, czasami też bardzo trafnie kreśli przed nami scenariusze przyszłości. Dlatego chyba warunków do wewnętrznej emigracji u nas nie uświadczycie, humorów też raczej nikomu nie poprawimy. Ale za to będzie mądrze. To zasługa naszych gościń i gości (o nich trochę później).

W tym roku czeka nas między innymi finał jubileuszowej dwudziestej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, a Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius osiąga pełnoletniość. Nominacje do obu nagród zostały już ogłoszone, wiemy też, że do grona poetek i poetów takich jak Tadeusz Różewicz, Krystyna Miłobędzka, Ewa Lipska czy Ryszard Krynicki dołączył Kacper Bartczak – tegoroczny laureat Silesiusa za całokształt pracy twórczej. Nagrodę odbierze w sobotę 18 października, natomiast dwa dni wcześniej, w czwartek, spotka się z czytelnikami. Spotkania będą też mieli poeci i poetki nominowani w kategoriach Debiut i Książka roku. Wokół Angelusa w tym roku nieco się pozmienia – będzie bardzo dużo czytań w aż siedmiu środkowoeuropejskich językach, więcej uwagi zwrócimy też na tłumaczy i tłumaczki nominowanych książek. Wesprze nas w tym „Dziennik Literacki”.

Czy będą premiery? Oczywiście. Spodziewajcie się literackich nazwisk wagi ciężkiej, gwiazd, które świecą na firmamencie literatury od dawna, i tych, które wzbiły się tam całkiem niedawno. Przyjrzymy się najciekawszym biografiom i ich bohaterom/bohaterkom, znajdzie się u nas miejsce na powieści, książki historyczne i korespondencję. Głośniej wybrzmi też nazwisko naszego patrona, o którego większą obecność upominaliście się od kilku edycji.

Zapraszamy na bardzo intensywne sześć dni. Oczywiście do Wrocławia! Szczegóły w programie, który publikujemy tutaj:

Program Bruno Schulz. Festiwalu 2025

 WTOREK 14 PAŹDZIERNIKA

 17.00 Podcast „Światy czytamy nowe”: Bruno Schulz
Udział biorą: Wojciech Gunia, Ariko Kato, Żaneta Nalewajk, Adriana Prodeus
Prowadzenie: Patryk Kosenda
Współorganizator: Dziennik Literacki

 18.30 Sylwia Góra, „W stronę Anny. Opowieść o Annie Iwaszkiewicz”. Z autorką rozmawia Wojciech Browarny
Współorganizator: Wydawnictwo Marginesy

Intymny portret Anny Iwaszkiewicz – nie jako „żony wielkiego pisarza”, lecz niezależnej postaci – zbudowany z listów, dzienników i świadectw osób z jej otoczenia, odsłania nie tylko życiowe dylematy bohaterki, ale też jej życie duchowe i zmagania z chorobą. Festiwalowa rozmowa będzie okazją do refleksji nad milczeniem, tożsamością oraz życiem w cieniu (męża i epoki).

 20.00 Małgorzata Czyńska, „Zgiełk serca. Opowieść o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej”. Z autorką rozmawia Dorota Oczak-Stach

Współorganizator: Wydawnictwo Literackie
Małgorzata Czyńska tworzy barwny portret Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – poetki, malarki i postaci magnetycznej dla środowiska międzywojennego. Książka prowadzi przez jej miłości, związki artystyczne i ezoteryczne zainteresowania, przywołując też niepublikowane zdjęcia i prace. Na spotkaniu porozmawiamy o paradoksach życia artystki i źródłach jej poetyckiej siły.

 ŚRODA 15 PAŹDZIERNIKA

 17.00 Jędrzej Morawiecki, „Szykuj sanie latem. Syberyjski mesjasz i podróż do kresu rosyjskiego snu o zbawieniu”. Z autorem rozmawia Jana Karpienko
Współorganizator: Wydawnictwo Znak Literanova

Nowa książka Jędrzeja Morawieckiego to historia Wissariona – byłego milicjanta, który ogłosił się mesjaszem Syberii – oraz wspólnoty powstałej wokół jego objawienia. Autor przez ponad dwie dekady śledził losy wyznawców sekty, którzy szukając alternatywy dla opresyjnego systemu, trafili w sidła innej formy zniewolenia. Reportaż ukazuje, jak ruch głoszący miłość i duchowe odrodzenie przekształcił się w strukturę przypominającą autorytarne państwo. Dlaczego w Rosji nadzieja na zmianę tak często kończy się rozczarowaniem i kolejną iluzją?

 18.30 Mikołaj Grynberg, „Rok, w którym nie umarłem”. Z autorem rozmawia Maciej Robert
Współorganizator: Wydawnictwo Agora

Mikołaj Grynberg opowiada o doświadczeniu bliskości śmierci i o tym, jak pisanie o umieraniu odsłania życie. Książka łączy osobistą relację z refleksją nad tym, co naprawdę ważne w obliczu kryzysu. Porozmawiamy o literaturze jako sposobie na oswajanie śmierci – i przywracanie wagi życiu.

 20.00 Michał Bilewicz, „Traumaland. Polacy w cieniu przeszłości”. Z autorem rozmawia Irek Grin

Jesteśmy przyzwyczajeni do historycznych krzywd. Jesteśmy przyzwyczajeni do gloryfikacji porażek. Jesteśmy zmobilizowani (tylko) wtedy, kiedy jest źle. Jesteśmy obsesyjni. Jesteśmy obywatel(k)ami Traumalandu. Ale co to w ogóle znaczy?

 CZWARTEK 16 PAŹDZIERNIKA

 17.00 „Drogi Tadeuszu! (czy my jesteśmy na Ty?)”. O korespondencji Tadeusza Różewicza i Wisławy Szymborskiej rozmawiają Emil Pasierski i Joanna Zach

Spotkanie i rozmowa na temat powstającej właśnie książki, która zbiera korespondencję Wisławy Szymborskiej z Tadeuszem Różewiczem. Choć o obojgu z osobna wiemy dziś już całkiem sporo i niektórych wątków długoletniej znajomości możemy się domyślać, to zarówno szczegóły, jak i ogólny obraz ich wzajemnych relacji nadal pozostają nieznane. Czy z listów dowiemy się czegoś nowego o ich poezji? A może nie ona jest tam najważniejsza?

 18.30 Salon Silesiusa: Kacper Bartczak
Z Kacprem Bartczakiem, poetą i tłumaczem, laureatem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt pracy twórczej z 2025 roku, rozmawia Anna Kałuża.
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 20.00 Marta Grzywacz, „Radość soboty. Archiwum życia i śmierci”. Z autorką rozmawia Kamil Kijek
Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Książka Marty Grzywacz to opowieść o odwadze archiwistów Oneg Szabat – tajnej organizacji założonej w warszawskim getcie, która zbierała świadectwa życia żydowskiej społeczności z myślą o potomnych. Porozmawiamy z autorką o pamięci i zapisywaniu historii w obliczu zagłady.

 PIĄTEK 17 PAŹDZIERNIKA

 16.00 Kawiarnia Europa
Czytanie fragmentów książek nominowanych do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus przez autorki i autorów
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 18.00 Agnieszka Tomaszewicz, Joanna Majczyk, „Architekci i «paragraf aryjski». Przypadek SARP-u (1934–1939)”. Z autorkami rozmawia Piotr Jakub Fereński
Współorganizator: Wydawnictwo EMG

Architektki Agnieszka Tomaszewicz i Joanna Majczyk w swojej książce odsłaniają mało znany, a poruszający rozdział historii polskiej architektury – systemowe wykluczanie żydowskich architektów w latach 30. XX wieku. To opowieść o tym, jak środowisko zawodowe uległo naciskom ideologii, jak koleżeństwo zamieniło się w obcość, a talent i zasługi przestały mieć znaczenie wobec pochodzenia. Porozmawiamy z autorkami między innymi o historii i mechanizmach tego wykluczenia.

 19.30 „Opowieści chasydzkie. Antologia”. Z Marcinem Wodzińskim i Wojciechem Tworkiem, redaktorami książki, rozmawia Irek Grin

Największy na świecie wybór chasydzkich opowieści w różnorodnych formach – od cudownych anegdot po kroniki dworskie i biograficzne impresje – ukazuje literacką i religijną wyobraźnię ruchu chasydzkiego. Edycja Biblioteki Narodowej pokazuje przemiany gatunku od jego początków aż do dziś, podkreślając żywy charakter tej tradycji. A my porozmawiamy z jej redaktorami.

 21.00 Antonina Tosiek, „Przepraszam za brzydkie pismo. Pamiętniki wiejskich kobiet”. Z autorką rozmawia Waldek Mazur
Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Zwrot ludowy widoczny w naszym kraju od kilku lat przyniósł nam dzieła kultury o różnej wartości. Część z nich ewidentnie podpina się pod pewną koniunkturę, nie można tego jednak powiedzieć o książce Antoniny Tosiek. Jako literaturoznawczyni i badaczka zajmuje się tym tematem od dłuższego czasu, a w „Przepraszam za brzydkie pismo” problem niuansuje, zdecydowanie stroniąc od popowych chwytów. Zamiast nich otrzymujemy wnikliwą analizę przemian polskiej wsi w XX wieku, w której głos zabierają kobiety.

 SOBOTA 18 PAŹDZIERNIKA

 12.00 Salon Silesiusa: Debiut
Z osobami poetyckimi nominowanymi do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2025 w kategorii Debiut – Adrianną Olejarką, Dominiką Parszewską i Karolem Płatkiem rozmawia Magdalena Kicińska.
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 13.30 Salon Silesiusa: Książka roku
Z osobami poetyckimi nominowanymi do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2025 w kategorii Książka roku – Anną Adamowicz, Marcinem Czerkasowem, Anouk Herman, Grzegorzem Hetmanem i Krzysztofem Siwczykiem rozmawia Jakub Skurtys.
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 15.00 Europa w przekładzie
Spotkanie z tłumaczkami i tłumaczami książek nominowanych do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus
Prowadzenie: Kasia Janusik i Szymon Kloska
Współorganizatorzy: „Dziennik Literacki”, Wrocławski Dom Literatury

 16.45 Filip Zawada, „Gdyby nie czerń”. Z autorem rozmawia Paulina Małochleb
Współorganizator: Wydawnictwo Znak

Wielki powrót Filipa Zawady! Znajdziemy w nim wszystko, do czego przyzwyczaił nas autor: dosadność, absurdalny humor i koktajl literackich tropów. Saga o rodzinie, w której wszystko działa na opak, to propozycja dla osób, które lubią przewrotne narracje.

 18.15 Artur Nowak, Stanisław Obirek, „Gehenna. Kościelna okupacja Polski”. Ze Stanisławem Obirkiem rozmawia Urszula Glensk
Współorganizator: Wydawnictwo Agora

„Gehenna” to kolejna książka Artura Nowaka i Stanisława Obirka, w której podejmują się analizy roli Kościoła w polskiej historii i współczesności. Porozmawiamy z jednym z autorów o granicach władzy instytucji religijnych, a także o tym, jak religijne narracje wpływały na wolność, tożsamość i prawa człowieka.

 20.00 Gala Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius [WYDARZENIE ZAMKNIĘTE]

 NIEDZIELA 19 PAŹDZIERNIKA

 12.00 Salon Angelusa: laureat/laureatka
Z laureatem bądź laureatką Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2025 rozmawia: Andrej Chadanowicz i Dobrawa Lisak-Gębala
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 13.30 Salon Silesiusa: zwycięzcy/zwyciężczynie
Z osobami, które w 2025 otrzymają Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius w kategoriach Debiut i Książka roku, rozmawia Piotr Śliwiński i Alina Świeściak.
Organizator: Wrocławski Dom Literatury

 15.00 Jerzy Franczak, „Inacząc”, Dariusz Sośnicki, „Podwójne zęby Szalonego Carla. Szkice z frontu”. Z autorami rozmawia Agnieszka Waligóra
Współorganizatorzy: Wrocławski Dom Literatury, Wydawnictwo Warstwy

„Inacząc” to eksperymentalna, autorska forma dialogu poety, prozaika i wykładowcy z dziełami takich pisarzy jak Jonathan Littel, Don DeLillo czy Paul Auster. Z kolei „Podwójne zęby Szalonego Carla” to książka o przeżywaniu wspólnoty poprzez doświadczenia literackie. Czy coś je łączy?

 16.30 Zyta Rudzka, Tylko durnie żyją do końca. Z autorką rozmawia Waldek Mazur
Współorganizator: Wydawnictwo W.A.B.

Zyta Rudzka powróciła, i to w jakim stylu! Skandalizuje, prowokuje, bezczelnie pogrywa sobie z czytelnikami, aż trudno stwierdzić, kto czerpie z tego więcej przyjemności. Bohaterka jej najnowszej powieści rozpływa się w hedonizmie, co zdaniem autorki ma dowodzić mądrości i odwagi. Rudzka opisuje to tak: „Lida pływa i żyje stylem swobodnym. Podjęła decyzję, która dała jej wolność. Ustanowiła własny porządek: sport, radość ciała, bliskość przyrody. Stroni od ludzi, ale się nie odwraca”. Zapraszamy na premierę powieści.

 18.00 Tomáš Forró, „Śpiew syren. W głąb wojennej Ukrainy”. Z autorem rozmawia Jędrzej Morawiecki
Współorganizator: Wydawnictwo Czarne

Słowacki reporter od lat opisuje miejsca naznaczone konfliktami i ludzkim cierpieniem. Jego najnowsza książka to poruszający zapis spotkań z żołnierzami, cywilami i ofiarami konfliktu – bez filtrów i propagandowych mitów. Wieczór z autorem będzie okazją, by porozmawiać o wojnie widzianej z bliska, o cenie odwagi i o tym, jak reporter dociera do historii, które umykają mediom. Ten wieczór nie pozwoli patrzeć na wojnę z bezpiecznego dystansu.

——————————————————————–
Organizatorzy: EMG i Wrocław miasto spotkań
Współorganizatorzy: Wrocławski Dom Literatury, Wrocław Miasto Literatury UNESCO
Partnerzy: Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius, Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus, „Dziennik Literacki”, Klub Proza, Wydawnictwo Agora, Wydawnictwo Czarne, Wydawnictwo Literackie, Wydawnictwo Marginesy, Wydawnictwo Znak, Wydawnictwo Znak Literanowa, Wydawnictwo W.A.B.