Aktualności

Przegląd literacki: maj 2025

07.05.2025

Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius już po raz dziesiąty! Czyli w maju jest u nas bardzo poetycko.

Poszukiwania rymów, dyskusje wokół nowości poetyckich, debaty dotyczące miejsca poezji na scenie literackiej. Ponadto głośne czytania, koncerty, a nawet gra w bule i wizyty z poezją w szkołach. W dniach 13–18 maja we Wrocławiu odbędzie się jubileuszowa edycja Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius, imprezy, bez której trudno wyobrazić sobie poetycki krajobraz w Polsce. 

Oficjalna część Festiwalu Silesius wystartuje 13 maja spotkaniami z Ewą Lipską, szwedzką poetką Marit Kaplą i dyskusją o twórczości Stanisława Barańczaka. Ale już dwa dni wcześniej – w niedzielę 11 maja w klubie Proza – odbędzie się koncert Poetica Electronica, będący wspólnym przedsięwzięciem Wrocławskiego Domu Literatury i Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. To wydarzenie na styku muzyki i poezji: za kompozycje i wykonanie odpowiadają studenci Akademii, a warstwę tekstową utworów tworzą wiersze poetek i poetów związanych z Wydawnictwem Warstwy. Tego samego dnia w Kinie Nowe Horyzonty jako wydarzenie towarzyszące Festiwalowi odbędzie się też pokaz „Całkowitego zaćmienia” Agnieszki Holland, filmu opartego na biografii francuskich poetów − Arthura Rimbauda i Paula Verlaine’a.

– Bardzo nam zależało, by w roku naszego jubileuszu do Wrocławia przyjechało jak najwięcej osób, które odcisnęły piętno na dziesięcioletniej historii imprezy, a Ewa Lipska jest zdecydowanie jedną z nich – opowiada Kasia Janusik z Wrocławskiego Domu Literatury. – Autorka była z nami w 2016, gdy wszystko się zaczynało, była w 2019, gdy otrzymała Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius za całokształt twórczości. Jesteśmy przekonani, że lokalna publiczność zdążyła zatęsknić za pochodzącą z Krakowa poetką i tłumnie pojawi się na jej spotkaniu.

Spore zainteresowanie powinno też wzbudzić spotkanie z Marit Kaplą, pisarką i dziennikarką, która zadebiutowała jako poetka w 2019. Jej Osebol okazał się literackim wydarzeniem w Szwecji, a autorce przyniósł rozgłos także poza ojczyzną. W Polsce przełożenia tej monumentalnej książki podjęła się Justyna Czechowska, a wydało ją Wydawnictwo Ossolineum. Nakładem wrocławskiej oficyny (w kultowej serii Biblioteka Narodowa) ukazał się też zbiór poezji Stanisław Barańczaka, który jest doskonałą okazją do przypomnienia twórczości laureata Silesiusa z 2009 roku.

Drugiego dnia Festiwalu Silesius (14 maja) czeka nas między innymi czytanie nowych wierszy przez Jacka Podsiadłę, podwójnego laureata Silesiusa (za książkę roku i całokształt twórczości), dyskusja o poezji białoruskiej i tworzeniu na przymusowej emigracji z udziałem Andreja Chadanowicza i Taciany Niadbaj, wreszcie rozmowy wokół nowości wydawniczych – z poetką Urszulą Honek i poetą Krzysztofem Siwczykiem wokół ich książek… prozatorskich, ale też o nowych książkach z wierszami z Konradem Górą i Robertem Rybickim. W czwartek dzień zakończy dyskusja z udziałem osób, które kreują slamerskie sceny we Wrocławiu, Poznaniu i Warszawie. Czy slam to literatura? Jak slamerską scenę postrzegają osoby tworzące poezję? Między innymi o tym będziemy rozmawiać. Wcześniej jednak dwie rozmowy o poezji zagranicznej: książkę Wiersze i sny czeskiego surrealisty Jindřicha Štyrský’ego przedstawią tłumaczka tomu Anna Wanik i redaktor Darek Foks, z kolei z Hanną Jankowską, tłumaczką wybitnego palestyńskiego poety Mahmuda Darwisza, o jego książce Dowód tożsamości porozmawia Anna Marchewka.

Festiwalowy piątek rozpocznie dyżur poetycki Małgorzaty Lebdy, czyli otwarte dla wszystkich konsultacje poetyckie odbywające się w Księgarni Tajne Komplety (wcześniej na swoje dyżury zaproszą też Barbara Klicka i Urszula Honek). Tego dnia odbędzie się również kolejna dyskusja wokół przekładów, tym razem z języka angielskiego. O książce Dekreacja kanadyjskiej poetki i eseistki Anne Carson rozmawiać będą tłumacz tomu Maciej Topolski oraz Karol Poręba i Sonia Nowacka. Punktem kulminacyjnym dnia dla wielu osób będzie zapewne Turniej jednego wiersza im. Rafała Wojaczka. Ale zanim klub Proza wypełnią osoby gotowe publicznie przeczytać swoje wiersze i poddać się ocenie, czekają nas jeszcze premiery od Wydawnictwa Warstwy – debiutanckich książek Agi Zano i Marii Kwiecień, oraz moderowana przez Olę Kołodziejek dyskusja o byciu poetką w Polsce, do której zaprosiła Barbarę Klicką, Joannę Oparek i Ilonę Witkowską.

„Gdzie są rymy?” to hasło towarzyszące 10. edycji Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius. Zainspirowane zostało licznymi pytaniami, które do organizatorów wydarzenia regularnie kieruje publiczność.
–  Po latach pracy nad Festiwalem i innymi wydarzeniami poetyckimi przyzwyczailiśmy się, że zawsze pojawią się osoby, których wyobrażenie na temat poezji mocno odbiega od tego, co słyszą bądź czytają u nas. Wiersze są według nich za krótkie, bez rymów, traktują nie wiadomo o czym. Dlatego w tym roku uznaliśmy, że należy wytłumaczyć, czym poezja właściwie jest, jakie powinna mieć cechy. Albo jakich cech wcale mieć nie musi – tłumaczy Kasia Janusik.

Pod hasłem „Gdzie są rymy?” odbędzie się wspomniana już dyskusja dotycząca slamów, ale też dwa panele zaplanowane na sobotę: rozmowa wokół książek prezentujących twórczość krytycznoliteracką Tomasza Burka i Jacka Łukasiewicza z udziałem historyków literatury – Andrzeja Skrendy i Pawła Mackiewicza, oraz debata z udziałem Dawida Kujawy, Barbary Rojek i Jakuba Skurtysa o kondycji współczesnej krytyki poetyckiej, jej miejscu w świecie mediów i o tym, jakie kompetencje powinny posiadać osoby oceniające i promujące twórczość innych. Po tych panelach czeka nas premiera książki Dunaj. Chyłe pola Małgorzaty Lebdy, jednej z najpopularniejszych obecnie poetek w Polsce. Dzień zakończy koncert zespołu Ślina, kwartetu, którego fascynacje muzyczne krążą głównie wokół free jazzu.

Ostatniego dnia Festiwalu ponownie czekają nas akcent muzyczne – na zamknięcie zagra ukraiński zespół Wymyrajuci Wydy, dzień z kolei otworzy saksofonista i kompozytor Mikołaj Trzaska, którego muzyka towarzyszyć będzie czytaniom wierszy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Pomiędzy tymi wydarzeniami w Prozie odbędą się dyskusje wokół nowych książek Bianki Rolando, Ewy Jarockiej, Zu Witkowskiej i serii „W obliczu wojny” Wydawnictwa Pogranicze. Do udziału w tym ostatnim wydarzeniu zaproszono między innymi ukraińską poetkę Katerynę Michalicynę i tłumacza jej wierszy poetę Jakuba Pszoniaka.

Pełny program 10. Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius oraz listę gości znaleźć można na stronie: https://silesius.wroclaw.pl/festiwal/

Waldek Mazur