W czwartek 22 września w Starym Ratuszu odbyła się uroczystość podpisania Karty Założycielskiej Sieci Światowych Stolic Książki UNESCO, do której – jako jedyne miasto w Polsce – przystąpił również Wrocław. Poza stolicą Dolnego Śląska do sieci weszło też 14 innych miast. Nowa sieć współpracy międzynarodowej ma za zadanie kreować wspólne projekty i programy wspierające m.in. rozwój czytelnictwa czy edukację poprzez literaturę.
Kartę Założycielską Sieci Światowych Stolic Książki UNESCO zdecydowało się podpisać 15 miast.. Są to: Akra, Antwerpia, Ateny, Buenos Aires, Guadalajara, Incheon, Kuala Lumpur, Madryt, Montreal, Lubljana, Strasbourg, Szardża, Tbilisi oraz Turyn. Poza reprezentantami miast-sygnatariuszy we Wrocławiu pojawili się także wysocy przedstawiciele Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wychowania, Nauki i Kultury (UNESCO), Międzynarodowego Stowarzyszenia Wydawców (IPA), Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA) i Międzynarodowego Stowarzyszenia Autorów (IAF).
A oto treść deklaracji założycielskiej nowo powstałej sieci:
DEKLARACJA ZAŁOŻYCIELSKA SIECI ŚWIATOWYCH STOLIC KSIĄŻKI
Sieć Światowych Stolic Książki UNESCO deklaruje:
- Książki i tradycja tworzenia opowieści stanowią dziedzictwo całej ludzkości i są potężnym narzędziem służącym do rozpowszechniania oraz zachowania wiedzy dla przyszłych pokoleń.
- Sieć Światowych Stolic Książki wierzy, że książki i opowieści posiadają ogromną moc wzmacniania i przemiany zarówno jednostek, jak i społeczeństw. Każdy człowiek ma prawo dostępu do książek, które są kluczowym elementem edukacji i życia kulturalnego wspólnoty, ma prawo do cieszenia się nimi i czerpania z nich korzyści.
- Książki jako takie są unikatowymi obiektami kultury i wzbogacają wszystkich, którzy mają do nich dostęp. Co więcej, książki przyczyniają się do poszerzenia wiedzy społeczeństw na temat światowego dziedzictwa, sprzyjają budowaniu zrozumienia, tolerancji, dialogu i pokoju; książki i opowieści pomagają nam kreować wspólną przyszłość.
- Umiejętność czytania i pisania – rozumiana całościowo jako proces nauki i zwiększania efektywności w czytaniu, pisaniu i liczeniu – jest warunkiem pełnego korzystania z kultury książki i powinna być prawem dostępnym dla wszystkich. Sieć Światowych Stolic Książki postuluje integrację planów dotyczących rozwijania kompetencji literackich dzieci i dorosłych z centralnymi i lokalnymi strategiami w obszarze polityki i nauki, zarówno w kraju, jak i za granicą.
- Sieć Światowych Stolic Książki pragnie wzmacniać relacje z obecnymi i przyszłymi Światowym Stolicami Książki; dzielić się dobrymi praktykami i tworzyć im możliwości do rozwoju; promować zrównoważone pod względem ochrony środowiska praktyki wydawnicze; a także wspierać wymianę międzynarodową, w tym mobilność pisarek/pisarzy, tłumaczek/tłumaczy i przedstawicielek/przedstawicieli przemysłów książki.
- Zaangażowanie w promocję książek, opowieści i rozwijanie czytelnictwa stanowi ważne uzupełnienie procesu edukacji i przyczynia się do eliminacji ubóstwa. Miasta powinny zachęcać do tworzenia i wdrażania polityk, strategii i zachęt dla biznesu nakierowanych na wzmacnianie krajowych i regionalnych możliwości w zakresie rozwoju sektora książki.
- Miasta powinny poszerzać dostęp do wytworów intelektu poprzez wspieranie niezakłóconego obiegu książek i powiązanych z nimi dzieł kultury, ze szczególnym naciskiem na grupy i jednostki marginalizowane lub zagrożone; powinny wspierać przekłady najważniejszych dzieł literackich i promować badanie kwestii związanych z przekładami tych dzieł.
- Nie każdy ma równe szanse na opowiedzenie lub współtworzenie swojej historii. Programy wydawnicze powinny wspierać wartości powiązane ze sprawiedliwą reprezentacją, w tym różnorodność językową, a także z uznaniem języków autochtonicznych i lokalnych, łączących się z nimi systemów pisma oraz różnych form tworzenia narracji.
- Każdy ma prawo do wolności wypowiedzi; prawo to obejmuje wolność do poszukiwania, otrzymywania i przekazywania wszelkiego rodzaju informacji i idei, niezależnie od granic, ustnie, pisemnie lub drukiem, w formie sztuki lub z użyciem dowolnych innych mediów. Co więcej, każdy ma prawo do ochrony dóbr moralnych i materialnych związanych z dziełami naukowymi, literackimi lub artystycznymi, których jest autorką/autorem.
Wrocław po podpisaniu Karty stał się pierwszym miastem w Polsce, które współtworzy obie literackie sieci UNESCO. Fakt ten nie tylko podkreśla wagę, jaką stolica Dolnego Śląska przywiązuje do rozwoju miasta przez kulturę, w tym wypadku literaturę, ale także staje się następną szansą, dzięki której Wrocław pogłębi współpracę międzynarodową, skorzysta ze sprawdzonych rozwiązań innych Stolic oraz wspólnie z nimi będzie starać się o zewnętrzne finansowanie.
Podpisanie Karty Założycielskiej Sieci Światowych Stolic Książki UNESCO odbyło się we Wrocławiu z inicjatywy Wrocławskiego Domu Literatury.