20 i 21 marca 2024 w Zabrzu odbyło się kolejne spotkanie Koalicji „Czytająca Polska” – więcej o działaniach tej nieformalnej grupy można przeczytać TU. Lokalizacja spotkania była absolutnie nieprzypadkowa – otóż Zabrze, jako pierwsze miasto w Polsce, dostrzegło i postanowiło wykorzystać potencjał rozwojowy czytelnictwa dla swojej społeczności. 20 marca 2024 podpisano tam zobowiązanie Urzędu Miejskiego do pracy nad zwiększeniem poziomu czytelnictwa wśród mieszkańców. Deklarację kontrasygnowała Prezydent Zabrza, dr Małgorzata Mańka-Szulik i Prezes Fundacji Powszechnego Czytania Maria Deskur.
„Wspieranie rozwoju czytelnictwa w Zabrzu jest działaniem na rzecz dobra wspólnego, dlatego ważne jest, aby wszystkie instytucje i podmioty działały w tym zakresie, podejmując wspólne inicjatywy oraz tworząc strategie rozwoju czytelnictwa w naszym mieście.
Czytanie, rozumienie i analiza tekstu to umiejętności, z którymi się nie rodzimy, musimy je wykształcić, ważna jest zatem nie tylko odpowiednia edukacja, ale przede wszystkim pokazanie, że jest to kompetencja kluczowa dla sukcesu w życiu osobistym i zawodowym każdego mieszkańca. Patrząc na czytelnictwo z perspektywy miasta jest to kompetencja, która umożliwia rozwój gospodarczy społeczności poprzez dywersyfikację know-how i współpracę różnych obszarów. Czytanie jest narzędziem budowania społeczności o bardziej wyrównanych szansach, co z kolei wpływa na dłuższe życie, mocniejsze demokracje i wzrost gospodarczy.”
– czytamy w deklaracji współpracy podpisanej przez Wydział Rozwoju Urzędu Zabrza oraz Miejską Bibliotekę Publiczną w dniu 20 marca b.r.
Zabrze idzie w dobrym kierunku. Cieszę się, że inicjatorem dołączenia Zabrza do pomysłu Koalicji „Czytająca Polska” jest Miejska Biblioteka Publiczna – to kolejny dowód, jaką rolę biblioteki mogą odgrywać w rozwoju swoich społeczności. Biblioteki nie są kosztem w budżecie, ale narzędziem modernizacji – podkreślił dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej i przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej, świadek oficjalnego podpisania deklaracji.
Jesteśmy zaskoczeni, że jako pierwsi w Polsce doszliśmy do takich wniosków – przecież dostępne są tak liczne badania i publikacje pokazujące, że czytanie wzmacnia kompetencje obywatela w najróżniejszych dziedzinach – tworzy społeczności silniejsze intelektualnie, ekonomicznie i społecznie. Inwestycja w czytanie jest po prostu w najlepiej pojętym interesie każdej społeczności – podkreślają zgodnie Tomasz Iwasiów, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zabrzu oraz Małgorzata Giela, Naczelnik Miejskiego Wydziału Rozwoju Urzędu.
„Deklaracja współpracy ma jeden podstawowy cel – wprowadzenie zmiany w podejściu i mentalności nie tylko urzędników, ale także mieszkańców. Wierzymy, że wzajemne działania pozwolą spojrzeć na czytelnictwo przez pryzmat narzędzia rozwoju i modernizacji społeczeństwa. Mając na względzie dobro mieszkańców, dbając o ich poziom edukacji, zamożności, zadowolenia z życia, stan zdrowia, dążąc do likwidacji ubóstwa, prewencji uzależnień, niwelowania różnic w możliwościach rozwojowych, pragniemy wspólnie podjąć wysiłek na rzecz promocji i wsparcia rozwoju czytelnictwa w naszym mieście” – piszą dalej sygnatariusze deklaracji zabrzańskiej.
Wspaniała wizja, która ma szanse na prawdziwe wdrożenie to ideał, którego realizacji rzadko doświadczamy. Cieszymy się ogromnie, że oto właśnie na naszych oczach realizuje się wizja, nad którą pracujemy od kilku lat wspólnie z członkami i członkiniami Koalicji „Czytająca Polska”. To wielka motywacja do dalszej pracy – podkreślają koordynatorki prac Koalicji: Maria Deskur, prezes Fundacji Powszechnego Czytania, Katarzyna Janusik, wicedyrektorka Wrocławskiego Dom Literatury, Ewelina Szyszkowska, dyrektor generalna Polskiej Izby Książki, Urszula Chwalba, kuratorka programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Grażyna Szarszewska, członkini Rady Powierniczej FPC, Agnieszka Rasińska-Bóbr, KBF i Hanna Łozowska, Biuro Prezydenta Gdańska ds. Kultury.
Uroczyste podpisanie deklaracji przez Urząd Miasta Zabrze oraz Miejską Bibliotekę Publiczną otwarło warsztaty „Czytająca Polska”, które odbyły się już piąty raz, i po Krakowie, Sopocie, Wrocławiu oraz Warszawie, zawitały właśnie do Zabrza. Uczestnicy pracowali nad strategiami wsparcia czytelnictwa na poziomie szkoły, firmy, gminy i całego państwa. Warsztaty Koalicji „Czytająca Polska” zainicjowane zostały przez Fundację Powszechnego Czytania, Krakowski KBF, Polską Izbę Książki i Wrocławski Dom Literatury; prowadzone są już trzeci rok, a do koordynatorów dołączyło Biuro Prezydenta Gdańska ds. Kultury.
W warsztatach Koalicji „Czytająca Polska” uczestniczyłem pierwszy raz i jestem pod wrażeniem wpływu jaki ta grupa wolontariuszy zaczyna osiągać. Podpisanie deklaracji w Zabrzu to oczywiście spektakularny sukces na dziś, ale przygotowane są także inne strategie, dla sektora edukacji, regulacji w obszarze polityki społecznej czy dla biznesu; i widząc jak działa Koalicja jestem przekonany, że także te kolejne strategie zostaną wdrożone. No i trzymamy kciuki za kolejne miasta, które będą chciały pójść w ślad Zabrza – podkreśla Mikołaj Małaczyński, prezes Legimi.
Czytelnictwo w Polsce jest na znacząco niższym poziomie niż w wielu innych krajach Europy. Negatywne skutki tego stanu rzeczy są nie zostały w Polsce przez dokładnie zbadane, ale na podstawie naszej wiedzy na temat badań o analizach innych rynków sądzimy, że Polska rocznie traci kilka, a może nawet kilkanaście miliardów złotych ze względu zbyt mały odsetek czytających.
Polepszenie tej sytuacji jest polską racją stanu. Dlatego spotykamy się, dlatego uczestnicy gotowi są przyjeżdżać z najróżniejszych miejsc w Polsce – wszyscy rozumiemy, że temat jest bardzo istotny.
Zależy nam na wypracowaniu strategii zmiany w oparciu o bardzo różnorodne punkty widzenia – centralne i lokalne; państwowe i biznesowe; dyrektorskie i bardziej codzienne. Uwzględnienie tych wielu głosów jest dla nas kluczowe. To jest metodologia, która umożliwia nam tworzenie krok po kroku realnej, osadzonej w rzeczywistości, przemyślanej, ale też możliwej do realizacji strategii podniesienia poziomu czytelnictwa w Polsce – podkreślają koordynatorki Koalicji.
Fot. Paweł JaNic Janicki